تا پیش از برگزاری دور اخیر مذاکرات، عمده اختلافات باقی‌مانده بر سر بازگشت آمریکا به برجام، در 3 موضوع «خروج نام سپاه از فهرست تروریستی»، «ارائه تضمین از سوی آمریکا برای عدم خروج مجدد از برجام»، و «حل و فصل شدن مسائل پادمانی» خلاصه می‌شد.
منظور از پادمان، نظارت‌های آژانس انرژی هستهای شامل پیمان منع گسترش سلاح‌های هستهای (NPT) و موافقت‌نامه‌های نظارتی جامع آژانس است. در واقع ریشه اختلافات، مطرح شدن ابهامات آژانس در رابطه با سه مکان غیرهسته‌ای در ایران – ورامین، مریوان و تورقوزآباد- است که تحت تأثیر اظهارات نخست وزیر سابق اسرائیل در سال 2019 مطرح شد و در خردادماه سال جاری قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام تصویب شد؛ این در حالی است که پس از برجام، قرار بود پرونده ابعاد نظامی برنامه هستهای ایران موسوم به (PMD) به تاریخ بپیوندد.
در دور جدید مذاکرات چه اتفاقی افتاد؟
در موضوعات مناقشه‌برانگیزی مانند مذاکرات هستهای؛ برای فهم حقیقت بایستی مواضع طرفین را با دقت مرور کرد.
روایت طرف‌های غربی: ایران از خواسته خود مبنی بر خروج سپاه از فهرست تروریستی عقب‌نشینی کرد، آمریکا تضمین‌های کافی بابت عدم خروج از برجام ارائه داد و طرف ایرانی از این ابتکار رضایت نسبی دارد. مسائل پادمانی فرابرجامی است؛ سند برجام آماده امضا است و نهایی شده است.
روایت طرف ایرانی: خروج سپاه از ابتدا هم شرط اصلی نبوده و طرف مقابل آن را پررنگ کرده بود، پیشرفت‌هایی در روند مذاکرات صورت گرفته (احتمال قریب به یقین مرتبط با بحث تضامین آمریکا)، مسائل پادمانی حتما باید حل و فصل بشود، هنوز برای سخن گفتن راجع به نهایی شدن متن زود است.
روایت طرف آمریکایی: آماده توافق بر مبنای مذاکرات اخیر و متن بورل هستیم، ایران بارها گفته آماده توافق است، اگر راست می‌گوید، حصول توافق امکان‌پذیر است.
با توجه به روابط راهبردی اروپا و آمریکا، متن تهیه شده از سوی اروپا از قبل با آمریکا کنترل شده است اما طرف ایرانی هنوز ابعاد آن را دقیقاً بررسی نکرده و مجوزهای لازم را هم از پایتخت و مقامات بالاتر نگرفته است؛ ضمن اینکه با توجه به تجربه تلخ بدعهدی در گذشته، مسائل پادمانی جزو خطوط قرمز ایران محسوب می‌شود.
با این حساب طرف مقابل سعی دارد با ایجاد فشار رسانه‌ای و اتکا بر کلیدواژه‌هایی همچون «نهایی شدن متن»، در صورت هرگونه اعتراض ایران به متن تهیه شده، طرف ایرانی را مقصر اصلی شکست مذاکرات در نزد افکار عمومی نشان دهد.
پیش از آغاز این دور از مذاکرات برخی از تحلیلگران معتقد بودند که این گفت‌وگوها از حساسیت بالاتری برخوردار است و نسبت به احتمال تشدید فشارهای رسانه‌ای علیه ایران هشدار داده بودند.
توئیت هادی محمدی
به نظر می‌رسد در حال حاضر، جدیدترین متن ارائه شده در بالاترین سطوح تصمیم‌گیری در حال بررسی است بنابراین طرف ایرانی این گزاره که متن پیش‌نویس نهایی شده است را نمی‌پذیرد.
