در روز‌های گذشته، بسیاری از رسانه‌ها خبری با تیتر «سود 14 میلیونی خریداران دلار در یک روز» را به‌صورت گسترده منتشر کردند. بسیاری از رسانه‌ها خبر خود را از قول رسانه فرارو منتشر کرده‌اند. اما این رسانه به‌عنوان اولین منتشر‌کننده، این خبر را از سایت خود حذف کرده است.
در این خبر عنوان شده بود که تفاوت قیمت ارز سهمیه‌ای و آزاد می‌تواند برای دلال‌های بازار ارز حداقل ۱۴ میلیون تومان در یک روز سود داشته باشد. اما این مسئله تا چه حد واقعیت دارد؟ در همین راستا اکومتر علت انتشار این خبر و صحت محاسبات را بررسی خواهد کرد.
علت انتشار خبر
علت انتشار این خبر به دلیل افزایش نرخ دلار در روز‌های اخیر و اطلاعیه بانک مرکزی جهت مدیریت شرایط پیش‌آمده برمی‌گردد. بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی، تمامی صرافی‌های عضو بازار متشکل ارزی از روز شنبه ۱۴۰۱/۰۸/۱۴ موظف به عرضه ارز از طریق سامانه برخط بازار متشکل ارزی شدند.
براین‌اساس صرافی‌های عضو بازار متشکل معاملات ارزی، باید متقاضیانی را که از طریق سامانه برخط بازار غیرمتشکل معاملات ارزی به نشانی my.ice.ir معرفی شده‌اند در اولویت فروش ارز قرار داده و متعهد به ارائه خدمت در زمان مقرر باشند.
متقاضیان دریافت ارز می‌توانند مطابق قوانین بانک مرکزی، درخواست خرید خود را در سایت اعلام شده، ثبت کرده و بعد از تأیید از سمت صرافی باید شخصاً با همراه داشتن کارت ملی و دو کارت بانکی به نام شخص جهت دریافت ارز به صرافی مراجعه نمایند.
در حال حاضر فقط امکان درخواست ارز سهمیه‌ای و سایر از طریق این سامانه فراهم شده است. در نتیجه قوانین سخت‌گیرانه گذشته برای دریافت ارز مسافری نظیر: کارت هوشمند ملی، گذرنامه، سیم‌کارت، بلیت سفر هوایی، کارت بانکی، ویزا و اسناد پرداخت عوارض خروج از کشور، لازم نبوده و صرفاً داشتن کارت ملی و حساب بانکی برای دریافت ارز سهمیه‌ای کافی است.
انواع ارز مسافرتی در ایران
بر اساس آنچه گفته شد، اکومتر با بررسی میزان تخصیص ارز مسافری و نرخ فروش آن، سود خرید ارز مسافری و فروش در بازار آزاد را مورد بررسی قرار می‌دهد.
در ابتدا باید گفت ارز سهمیه‌ای با دو نرخ دولتی و بازار متشکل بر اساس جدول زیر به متقاضیان فروخته میشود.
- برای دریافت ردیف‌های 1 الی 3 باید مدارکی همچون بلیت و ویزا همراه داشت و صرف داشتن کارت ملی کافی نیست.
- متقاضیان می‌توانند میزان ارز خود را به یورو یا هر ارز دیگری به ارزش یورویی آن دریافت کنند.
سود دلالی ارز مسافرتی چقدر است؟
باتوجه‌به نحوه عرضه ارز سهمیه‌ای، ما صرفاً خرید ارز مسافری ذیل سرفصل صادرات را، به دلیل راحت‌تر بودن شرایط دریافت مورد بررسی قرار می‌دهیم. باتوجه‌به برابری نسبی قیمت دلار و یورو برای محاسبات خود مبلغ 2000 دلار در نظر گرفته میشود. همچنین متقاضیان برای دریافت 2000 هزار دلار چیزی حدود 70 میلیون تومان باید پرداخت کنند. در ضمن نرخ‌های دلار بر اساس میانگین قیمت‌ها در پایان معاملات روز یکشنبه مورخ 16/08/1401 خواهد بود
بر اساس محاسبات اکومتر، سود خرید ارز سهمیه‌ای و فروش در بازار آزاد 14 میلیون تومان نیست و تنها 4.462.000 تومان از اختلاف قیمت نرخ بازار متشکل و بازار آزاد به جیب افراد میرود. البته باید توجه داشت هر کد ملی فقط یک‌بار در سال می‌تواند ارز سهمیه‌ای دریافت کند. در نتیجه دلالان و سوءاستفاده‌گران از شرایط ارزی باید اقدام به خرید کارت ملی افراد کنند که این مسئله نیز سود فروش ارز سهمیه‌ای را کاهش می‌دهد.
بر این اساس محاسبات، خبر «سود 14 میلیونی» نادرست است، باید گفت در این محاسبه ارز سهمیه‌ای 2000 هزاردلاری با نرخ دولتی حدود 29 هزار تومان در نظر گرفته شده است. زیرا در قسمتی از این گزارش به اختلاف قیمت 7 هزارتومانی نرخ مسافری با بازار آزاد اشاره می‌کند.
برخورد با افرادی که کارت ملی خود را می‌فروشند/ از برخورد قضایی تا قطع شدن یارانه
نکته مهم در ایام پرتلاطم ارزی، حضور برخی دلالان ارزی مقابل صف‌های خرید ارز در صرافی‌ها و بانک‌های منتخب است؛ دلال‌ها به مردم پیشنهاد می‌کنند به‌ازای دریافت مبلغی با کارت ملی و حساب بانکی خودشان ارز سهمیه‌ای را (2000 یورو برای هر فرد بالای 18 سال) خریداری کنند و به آنها تحویل دهند.
تعدادی از مردم که البته تعدادشان هم کم نیست با اجاره کارت ملی خود و دریافت ارز از صرافی‌ها تصور می‌کنند که سود یک یا یک ونیم میلیونی به جیب زده‌اند؛ ولی غافل از اینکه احتمالاً در آینده عواقبی از جمله مالیات، قطع یارانه و… در انتظارشان خواهد بود.
معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه در پیامی از مردم خواست باتوجه‌به مشاهده مواردی از سوءاستفاده دلالان از کارت ملی افراد برای خرید ارز باهدف سودجویی و تبعات این اقدام غیرقانونی برای دارنده کارت، دقت لازم را داشته باشند.
در پیام ارسالی به مردم تأکید شده که “بدیهی است اطلاعات هویتی خریداران برای سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان امور مالیاتی ارسال خواهد شد و تبعات عدم رعایت ضوابط مقرر در قانون مبارزه با پول‌شویی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز بر عهده دارنده کارت ملی خواهد بود”.
همچنین طیبه حسینی، سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها در این‌باره اظهار کرد:
مسلما خرید ارز آن هم به میزان۲۰۰۰ دلار از فعالیت‌‌های اقتصادی خانوار به شمار میرود و اطلاعات آن برای سازمان هدفمندی یارانه‌ها ارسال میشود. خرید ارز از سویی تراکنش مالی به حساب می‌‌آید و از سوی دیگر فعالیت اقتصادی محسوب میشود و این مساله برای سازمان هدفمندی یارانه‌ها و وزارت رفاه در پایگاه اطلاعات اقتصادی خانوار و پایگاه رفاه ایرانیان ثبت خواهد شد.
