اخیراً خبرگزاری تسنیم در گزارشی با تیتر «گران فروشی ۲۰۰ تا ۸۰۰ درصدی نان یارانه‌ای در اسنپ» به بررسی قیمت نان در برنامه کاربردی اسنپ پرداخته و بعضی از نانوایان را به فروش نان بیش از نرخ مصوب یارانه‌ای نوع یک و دو متهم کرده است.
در تسنیم می‌خوانیم:
«گران‌ترین قیمت مصوب نان ۳ هزار تومان است که نان سنگک پخته شده با آرد یارانه‌ای نوع دوم است؛ اما این محصول در فضای مجازی و توسط برخی سامانه‌ها مانند اسنپ باقیمت‌های عجیب‌وغریبی به فروش می‌رسد که هیچ نشانه‌ای از رعایت نرخ مصوب ندارد و بعضاً ۲ تا ۸ برابر قیمت عرضه می‌شود. این در حالی است که همه نانوایان برای فروش نان، نوعی از یارانه دولتی در بخش‌های مختلف مانند آرد دولتی دریافت می‌کنند یا به طور روزانه مابه‌التفاوت ۱۵ تا ۳۰ درصدی قیمت نان فروخته شده توسط وزارت اقتصاد به‌حساب آنها واریز می‌شود.»
اکومتر در این گزارش به بررسی ادعای خبرگزاری تسنیم می‌پردازد و قیمت انواع آرد و نان را مورد بررسی قرار می‌دهد.
تیرماه سال ۱۴۰۰ نرخ مصوب نان تعیین شد و تا به امروز به‌صورت رسمی تغییری نداشته است. سال گذشته و بعد از حذف ارز ترجیحی نیز، دولت بر اساس سیاست حمایتی خود از نانوایان و مصرف‌کنندگان، به‌صورت مستقیم به نانوایان یارانه پرداخت می‌کند تا قیمت نان ثابت بماند.
اما پرداخت یارانه ۳۰ درصدی به نانوایان باتوجه‌به افزایش تورم در سال گذشته، کفاف هزینه‌های این صنف را نمی‌دهد و آنها تقاضای افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت نان در سال جاری را دارند. همین مسئله باعث شده برخی از نانوایان با فروش نان با عناوین مختلف، قیمتی بیشتر از نرخ مصوب برای نان خود در نظر بگیرند.
انواع آرد و نرخ آن
در مورد قیمت‌گذاری نان باید توضیح داد، آرد موردنیاز برای پخت نان در حال حاضر به ۳ حالت، یارانه‌ای نوع یک، یارانه‌ای نوع دو و آزاد در اختیار نانوایی‌ها قرار می‌گیرد.
بر اساس جدول فوق، اختلاف آرد با نرخ دولتی و آزاد حدود ۱۶ هزار تومان است. این مسئله نیز موجب ایجاد انگیزه برای فروش نان و آرد خارج از چارچوب مشخص شده در برخی از نانواییهایی شده است. بااین‌حال عموم نانوایی‌های فعال از آرد یارانه‌ای نوع یک و دو استفاده می‌کنند و تعداد کمی از فعالان این صنف از آرد با قیمت آزاد برای پخت نان استفاده می‌کنند. البته آرد واحد‌های صنعتی که فانتزی پز‌ها و شیرینی‌فروشان زیر مجموعه آنها هستند به‌صورت آزاد تأمین می‌شود.
اما حمایت دولت و در اختیار قراردادن آرد یارانه‌ای به نانوایان، به دلیل سهم اندک آرد در قیمت تمام شده یک نان، نتوانسته رضایت فعالان این صنف را تأمین کند. به همین جهت در بعضی از نانوایی‌های یارانه‌ای نیز با بهانه‌های مختلف قیمت نان بیش از نرخ مصوب است.
10-15 درصد قیمت نان مربوط به آرد است
در همین رابطه، بیژن نوروز مقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران می‌گوید:
تعداد محدودی از نانوایی‌های فعال در تهران آرد آزاد تهیه می‌کنند. آمار آنها در تهران از ۱۰۰۰ نانوایی تجاوز نمی‌کند. سایر نانوایی‌ها سهمیه آرد دولتی دریافت می‌کنند. ضمن اینکه، نرخ آرد ۱۰ تا ۱۵ درصد نان را تشکیل می‌دهد و ۸۵ تا ۹۰ درصد هزینه تمام شده مربوط به بخش‌های دیگر است.
وی ادامه داد:
باتوجه‌به اینکه نرخ تورم در دو سال گذشته بیشتر از ۴۰ درصد بوده است، قطعاً هزینه‌های تولید نیز افزایش داشته است.
براین‌اساس بالابودن قیمت نان در بعضی از نانوایی‌ها، به معنی گران‌فروشی آن واحد صنفی نیست؛ زیرا ممکن است، آرد آن نانوایی به‌صورت آزاد و به قیمت کیلویی ۱۶ هزار تومان تأمین شود. از طرفی ایجاد ارزش‌افزوده با عناوینی مانند: نان سبزیجات، پر کنجد و…، طبیعتاً قیمت نان را بیشتر از نرخ مصوب خواهد کرد.
در مورد فروش نان در اسنپ نیز، به دلیل احتمال تأمین آرد به‌صورت آزاد و ایجاد ارزش‌افزوده به شکل‌های مختلف، نمی‌توان گران‌فروشی ۲۰۰ تا ۸۰۰ درصدی نان در اسنپ را اثبات کرد. از طرفی مسائلی مانند: بسته‌بندی، قطعه‌کردن و در صف نان قرارنگرفتن نیز می‌تواند هزینه‌ای مضاعف از نرخ مصوب برای خریدار داشته باشد.
ادعای غیرقابل‌اثبات تسنیم
بر اساس آنچه گفته شد، گزارش خبرگزاری تسنیم با تیتر «گران‌فروشی ۲۰۰ تا ۸۰۰ درصدی نان یارانه‌ای در اسنپ» غیرقابل‌اثبات است. زیرا صرف بیشتر بودن هزینه خرید نان در یک نانوایی یا از طریق اسنپ به معنی گران‌فروشی آن واحد صنفی نبوده و عوامل دیگری که ذکر شد برای اثبات آن ضروری است. البته بررسی این موضوع به معنای منصفانه بودن قیمت‌های موجود در سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها نیست.
