به گزارش اکومتر؛ تورم در ایران توسط مرکز آمار و بانک مرکزی اعلام می‌شود؛ اما باوجود استفاده هر دو نهاد از شاخص قیمت مصرف‌کننده جهت محاسبات تورم، آمارهای اعلامی متفاوت است. از طرفی غالباً میزان تورم احساسی مردم با تورم اعلام شده تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای دارد. همین امر باعث بی‌اعتمادی مردم به آمارهای رسمی می‌شود.
اما در اقتصاد‌های پیشرفته، جهت دقیق‌تر کردن آمار تورم از روش‌های دیگری نیز استفاده می‌شود. بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) از سال ۲۰۰۰ جهت سیاست‌گذاری‌های پولی خود، از شاخص PCE به‌عنوان شاخص اصلی تورم استفاده می‌کند. بنابراین ایالات متحده از دو شاخص اصلی قیمت مصرف‌کننده (CPI) و مخارج مصرف شخصی (PCE) برای اندازه‌گیری تورم بهره‌می‌گیرد.
در شاخص PCE برای نمایش دقیق‌تر سطح عمومی قیمت‌ها، سبدهای کالایی هر دو هفته یک‌بار بازبینی می‌شود و همچنین سبد کالایی روستاها نیز در آن دیده شده است. به‌این‌ترتیب این شاخص تورم به‌روزتر بوده و تغییرات الگوی رفتاری مصرف‌کنندگان را بهتر نمایش می‌دهد.
اکومتر در این گزارش با نگاهی به گزارش دنیای اقتصاد با تیتر «متر دقیق سنجش تورم»، توضیحاتی را در خصوص شاخص سنجش تورم ارائه می‌کند.
به‌طورکلی، تفاوت‌های مهمی بین دو شاخص CPI و PCE وجود دارد؛ اما هر دو این شاخص‌ها به بررسی تغییرات قیمت‌ها بر اساس سبدی از کالاها و خدمات می‌پردازد. در هر یک از شاخص‌ها وزن سبد کالاها و خدمات متفاوت است.
به‌عنوان‌مثال، برای درک بهتر معنای وزن متفاوت خدمات و کالاها در یک شاخص اقتصادی می‌توان گفت، اگر قیمت بنزین افزایش یابد تأثیر بیشتری بر شاخص PCE میگذارد تا اینکه قیمت سیب‌زمینی افزایش پیدا کند؛ چون بنزین بخش بزرگ‌تری از هزینه‌های روزمره مصرف‌کننده را نسبت به سیب‌زمینی شامل می‌شود.
شاخص CPI چیست؟
شاخص قیمت مصرف‌کننده (Consumer price index) با میانگین‌گیری تغییرات قیمت‌ها برای هر محصول در یک سبد ازپیش‌تعیین‌شده کالاهای مصرفی شامل مواد غذایی، انرژی و خدماتی (شامل مراقبت‌های پزشکی) محاسبه می‌شود.
CPI به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اندازه‌گیری تغییرات قیمت‌ها و نرخ تورم در کشور‌ها معرفی می‌شود به‌طورکلی این شاخص نشان‌دهنده تورمی است که مصرف‌کنندگان در زندگی روزمره خود احساس می‌کنند و ویژگی‌های زیر را دارد:
- بیانگر افزایش میانگین قیمت‌ها در دوره زمانی خاص
- پوششهزینه‌های مصرف‌کنندگان مناطق شهری
- به‌روزرسانی سالانه وزن سبد کالاها و خدمات
- انعکاس‌دهنده الگو رفتاری مصرف‌کنندگان در دو سال گذشته
- گردآوری اطلاعات شاخص با نظرسنجی از ده‌ها هزار مصرف‌کننده
اما همان‌طور که گفته شد، شاخص قیمت مصرف‌کننده به دلیل موارد ذیل، نمی‌تواند جامعیت کاملی داشته باشد.
- عدم پوشش هزینه‌های مصرف‌کنندگان روستایی
- عدم انعکاس کوتاه‌مدت رفتار مصرف‌کنندگان
- ناممکن بودن تنظیم سریع وزن سبدها
- نوع هزینه‌کرد افراد (CPI صرفاً بر اساس هزینه‌های مستقیم محاسبه می‌شود)
شاخص PCE چیست؟
شاخص مخارج مصرف شخصی (Personal Consumption Expenditures) از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین شاخص‌های اقتصادی در سنجش تورم آمریکا است. این شاخص درصد تغییرات قیمت کالاهای مصرفی و خدمات تبادل شده در اقتصاد ایالات متحده را اعلام می‌کند.
ویژگی‌های شاخص PCE:
- تأثیر بالا تغییرات شاخص PCE بر تصمیمات فدرال رزرو آمریکا برای تعیین نرخ بهره
- پوشش هزینه‌های مصرف‌کنندگان مناطق شهری و روستایی
- به‌روزرسانی ماهانه وزن سبد کالاها و خدمات
- قابلیت تنظیم سریع وزن سبدها
- نمایش و انعکاس سریع تغییرات رفتاری مصرف‌کنندگان
- گردآوری اطلاعات شاخص با نظرسنجی از کسب‌وکارها
- در نظر گرفتن هزینه‌های غیرمستقیم
لزوم استفاده از شاخص PCE در ایران
در ایران، دو نهاد موازی، یعنی مرکز آمار ایران و بانک مرکزی، به طور مستقل به محاسبه شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) می‌پردازد. اما دررابطه‌با محاسبه مخارج مصرف شخصی (PCE) هیچ آماری منتشر نمی‌شود.
واقعیت این است، استفاده از شاخص PCE می‌تواند برای ارتقای کارایی سیاست‌گذاری پولی در کشور مفید باشد؛ بنابراین به نظر می‌رسد تغییر رویکرد از موازی‌کاری، منجر به کاهش مشکلات تحلیلگران و سیاست‌گذاران اقتصادی می‌شود.
تأثیر شاخص PCE بر بازارهای مالی
تغییرات PCE بر روی تصمیمات فدرال رزرو تأثیر دوسویه دارد؛ برای مثال بانک مرکزی آمریکا با بالارفتن تورم نرخ بهره را بالاتر می‌برد، منجر به افزایش ارزش دلار در مقابل دیگر ارزها می‌شود. در زمان رکود نیز فدرال رزرو آمریکا برای جلوگیری از کسادی بازار با پایین‌بردن نرخ بهره باعث کاهش ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر می‌شود. از طرفی، تغییرات PCE روی سرمایه‌گذاری‌های پرریسک مثل ارزهای دیجیتال تأثیرگذار است.
انتهای پیام/
