اخیراً محمد رضوانی‌فر رئیس‌کل گمرک جمهوری اسلامی ایران در خصوص اقلام اساسی وارداتی به کشور گفته است:
«در میان کالاهای وارداتی، انواع تلفن‌های همراه 1.26 میلیارد دلار یعنی 2.86 درصد از ارزش واردات کشوری را به خود اختصاص داده است.»
آمار 8 ماهه گمرک
اما بررسی رسانه‌ها نشان می‌دهد؛ گمرک در آبان‌ماه سال جاری و بعد از انتشار آمار ۸ماهه تجارت خارجی کشور، در قالب یک اینفوگرافی اعلام کرده بود؛ واردات گوشی تلفن همراه به کشور 1.8 میلیارد دلار بوده است. نکته قابل‌توجه این است که در آمار 10 ماهه‌ای که رئیس گمرک اعلام کرده، ارزش گوشی‌های تلفن همراه به‌یک‌باره بیش از 500 میلیون دلار کاهش پیدا کرده است. اما آیا اعداد و ارقام اعلام شده توسط محمد رضوانی‌فر درست است؟
آیا میزان واردات گوشی کاهش پیدا کرده است؟
بررسی گزارش « آمار واردات بر اساس اطلاعات موجود و مقدماتی نه ماهه سال 1401 » نشان می‌دهد، گوشی‌های تلفن همراه با 2 کد تعرفه‌ای وارد کشور می‌شود. پیش از آغاز سال جاری، کد تعرفه ۸۵۱۷۱۲۱۰ با عنوان «گوشی تلفن همراه» در گمرک برای واردات تلفن همراه فعال بود و آمار رسمی درباره میزان واردات گوشی به کشور از طریق این کد تعرفه مورد محاسبه قرار می‌گرفت؛ اما از نیمه اردیبهشت امسال، کد تعرفه جدید۸۵۱۷۱۳۹۰ با عنوان «سایر تلفن‌های هوشمند» برای تلفن‌های هوشمند اعلام شد.
بااین‌حال از ثبت سفارش با کد قدیمی جلوگیری نشده و تا آبان‌ماه نیز، آمار واردات گوشی با کد قدیمی وجود دارد. بررسی گزارش گمرک نشان می‌دهد؛ از ابتدای سال تا زمان آخرین گزارش منتشر شده توسط گمرک، 861میلیون دلار با کد تعرفه قدیمی و 1.26 میلیارد دلار با کد تعرفه جدید گوشی تلفن همراه وارد کشور شده است.
گفته نادرست رئیس‌کل گمرک
بر اساس آنچه گفته شد، اظهارات رئیس‌کل گمرک نادرست است، زیرا رضوانی‌فر تنها ارزش گوشی‌های تلفن همراه با کد تعرفه جدید را اعلام کرده است. وقتی مجموع ارزش کد تعرفه جدید و قدیم را برای گوشی‌های تلفن همراه در نظر بگیریم، نشان می‌دهد این کالا دومین محصول وارداتی کشور بوده و 4.8 درصد از کل ارزش واردات را به خود اختصاص داده است.
علاوه بر این موضوع، تغییر آمار تجارت خارجی در ابتدای دی‌ماه، به‌نحوی‌که آمار ۹ماهه منتشر شده در هفته اول دی‌ماه، توسط گمرک حذف و آمار جدیدی تا 10/10/1401 منتشر شد. اختلاف این آمار در تراز تجاری کشور بود، بر اساس گزارش جدید تراز تجاری کشور حدود 6.3 میلیارد دلار بهبود پیدا کرده بود، اما توضیحی در خصوص این اقدام از سوی گمرک منتشر نشده است.
باتوجه‌به اهمیت گزارش‌های گمرک از میزان تجارت خارجی کشور در تصمیمات سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی، انتظار می‌رود گزارش‌های گمرک بدون ابهام و با شفافیت کامل منتشر شود.
