خبرگزاری تسنیم اخیراً با انتشار خبری ادعا کرده است: تولید روزانه نفت ایران در دولت سیزدهم ۱ میلیون بشکه افزایش‌یافته است. در بخشی از گزارش منتشر شده توسط تسنیم آمده است: «درآمد ایران از صادرات نفت در سال گذشته برابر با 42.6 میلیارد دلار بود، یعنی بالاتر از درآمد صادرات نفت ایران در 2016، اولین سال قرارداد برجام بوده است.»
در این گزارش آمده است: بسته‌شدن قرارداد اتمی برجام در آن سال باعث برداشته‌شدن تحریم‌های ایران در ازای توقف برنامه هسته‌ای این کشور شد. اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با خروج از برجام تحریم‌های ایران مخصوصاً تحریم‌های صنعت نفت این کشور را بازگرداند. ایران علی‌رغم این تحریم‌ها مقادیر بالایی نفت مخصوصاً به چین صادر می‌کند. چین با وجود تهدیدهای واشنگتن، نفت بیشتری از ایران خریداری می‌کند و ایران هم به دنبال بازارهای خارجی جدید برای نفت خام خود است.
مؤسسه ردیابی نفتکش‌های کپلر پیش‌بینی می‌کند واردات نفت خام چین از ایران در ماه جاری میلادی به بالاترین رقم طی یک دهه گذشته یعنی 1.5 میلیون بشکه در روز برسد.
بررسی اکومتر نشان می‌دهد که منبع اصلی خبر تسنیم، وب‌سایت اویل پرایس (oilprice) است. در این گزارش به این مسئله اشاره شده که واردات نفت چین از ایران در ماه آگوست به بالاترین حد خود در سال‌های اخیر می‌رسد.
بر اساس گزارشی که وب‌سایت خبری بلومبرگ منتشر کرده است؛ داده‌های مؤسسه مطالعاتی کپلر نشان می‌دهد که چین قرار است در ماه جاری میلادی، روزانه 1.5 میلیون بشکه نفت از ایران وارد کند که این میزان از سال 2013 بی‌سابقه است. طبق برآورد کپلر، چین در دوره ژانویه تا جولای 2023 به طور متوسط 917000 بشکه در روز نفت از ایران دریافت کرده است.
بنا بر گزارش کپلر، بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان، چین، در سال جاری با تشدید رقابت با هند برای عرضه نفت خام ارزان روسیه، خرید نفت خام ارزان‌تر از ایران را افزایش داده است.
اوایل امسال، بسیاری از پالایشگاه‌های خصوصی چین در استان شاندونگ شروع به خرید حجم فزاینده نفت خام ایران کردند، زیرا رقابت برای نفت روسیه از پالایشگاه‌های بزرگ دولتی چین و خریداران هندی، بشکه‌های مسکو را نسبتاً گران‌تر کرده است.
از طرفی باید به این مسئله توجه کرد که اطلاعات رسمی در مورد میزان صادرات نفت ایران به چین یا دیگر کشور‌ها وجود ندارد، بنابراین گزارش‌های منتشر شده توسط رسانهها به بررسی اطلاعات شرکت‌های مربوط به رهگیری نفتکش‌ها متکی است.
همچنین یکی دیگر از عوامل مهم در زمینه احتمال درست بودن افزایش صادرات نفت ایران به چین به مسئله کاهش تولید و عرضه نفت توسط روسیه مربوط می‌شود.
چرا آمار صادرات نفت ایران شفاف نیست؟
ایران برای دورزدن تحــریــم‌هـــا در ســال‌هــای اخـیــر نـسـبـت به انتشار آمار صادرات نفتی خود ملاحظاتی را اعمال کرده است. به‌طوری‌که هیچ‌گاه میزان دقــیــق صـــادرات نــفـــت ایــــران و همچنین نام کشورهای واردکننده نفت توسط مسئولان اعلام نشده است.
آیا چین آمار واردات نفت از ایران را اعلام می‌کند؟
باتوجه‌به اعمال تحریم‌های شدید برای خریداران نفت ایران دولت چین و بسیاری از شرکت‌های چینی واردات نفت از ایران را کتمان میکنند.
به صورتی که در آمار گمرک چین واردات نفت از ایران دست‌کاری شده و اعتبار زیادی ندارد. از طرفی گزارش مؤسسات رهگیری نفتکش‌ها نشان می‌دهد که ایران نفت خود را از طریق کشورهای ثالث به چین ارسال می‌کند.
بنابراین، بر اساس آمار مؤسسه کپلر، پیش‌بینی می‌شود ایران ماه جاری بابت فروش نفت به چین حدود سه و نیم میلیارد دلار درآمد داشته باشد که 11 برابر درآمد ماهانه فروش نفت به چین در سال 2020 است.
هفته گذشته مؤسسه تانکر ترکرز (رصدکننده حرکت کشتی‌های باری) در توییتی عنوان کرد که صادرات نفت ایران به چین در ماه جاری میلادی از عربستان پیشی گرفته است. تا قبل از جنگ اوکراین، عربستان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین بود؛ ولی حال روسیه جای این کشور را گرفته و صادرات نفت ایران نیز از این کشور بیشتر شده است.
پیش‌تر نیز مؤسسه کپلر (رصدکننده حرکت نفتکش‌ها) از جهش صادرات نفت ایران به چین خبر داده بود. طبق آمار کپلر، صادرات نفت ایران به چین بعد از دو سال روند نزولی در سال 2019 و 2021 تحت‌تأثیر تحریم آمریکا و رویکرد شرق‌ستیزی دولت روحانی، از سال 2021 و با امضای سند همکاری ۲۵ساله در ماه مارس این سال صعودی شد.
بنابراین، می‌توان گفت که ادعای خبرگزاری تسنیم در مورد افزایش صادرات نفت ایران به چین در دولت ابراهیم رئیسی درست بوده است. هرچند همین منابع می‌گویند که قیمت نفت ایران نسبت به گذشته سقوط کرده است.
