بانک First Islamic Investment Bank (FIIB) در مالزی که به گوش بسیاری ناآشناست، در یکی از بزرگترین پروندههای مالی ایران نقش داشته است.
این بانک مسیر عبور میلیاردها دلار سرمایه ایران و منابع شرکت ملی نفت را فراهم کرده و همچنان محل بحث و مناقشه بین مسئولان و رسانههاست.
اکومتر در این گزارش به بررسی بانک FIIB خواهد پرداخت.
تاریخچه و شعب بانک
FIIB در ۱۵ اوت ۲۰۰۸ تأسیس شد و مجوز رسمی فعالیت از نهاد مالی لابوان، منطقهای آزاد در جنوب شرق آسیا، دریافت کرد.
دفتر مرکزی بانک در Financial Park Labuan Complex واقع بود و دفاتر دیگری در کوالالامپور و جاکارتا، اندونزی داشت.
این بانک بهظاهر اسلامی و شفاف فعالیت میکرد، تا اینکه ایران و منابع نفتی کشور وارد ماجرا شدند.
منبع: مطابق با اطلاعات موجود در تارنمای بانک
نقش بانک در انتقال ارز ایران
از ابتدا بخشی از شبکهای بوده که بابک زنجانی از طریق آن پول نفت ایران را جابهجا میکرد.
این بانک زیرمجموعه گروه مالی سورینت بود و تراکنشهای میلیارددلاری را از طریق شبکه سوئیفت انجام میداد.
مطابق با ادعای زنجانی، بخش اعظمی از سهام این بانک پیشتر در اختیار بانک ملت بود.
تحریمها و تعطیلی بانک
از سال ۲۰۱۳، ایالات متحده و اتحادیه اروپا FIIB را به دلیل همکاری با ایران تحریم کردند.
ابتدا از شبکه سوئیفت حذف شد و سپس دفتر کنترل داراییهای خارجی آمریکا (OFAC) آن را در فهرست تحریمها قرار داد.
در نهایت، در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۴ مجوز فعالیت بانک لغو شد و FIIB عملاً تعطیل شد.
با دستگیری بابک زنجانی، بانک عملاً فلج شد، زیرا بیشتر تراکنشهای بزرگ آن به او مرتبط بود و به نظر میرسد تنها مشتری واقعیاش زنجانی بوده است.
مصادره داراییها
در مهر ۱۴۰۴، دادگاه عالی مالایا در مالزی حدود ۲.۳ میلیارد دلار از داراییهای شرکت ملی نفت ایران را که در حسابهای FIIB به نام زنجانی بود، مصادره کرد.
این مبلغ به نفع شرکت اماراتی کرسنت منتقل شد و بخش مهمی از درآمدهای نفتی ایران را شامل میشد.
این رویداد بار دیگر نقش FIIB در پروندههای مالی ایران و نقل و انتقال میلیاردها دلار را برجسته کرد.
موضع برخی از افراد نسبت به FIIB
بیژن زنگنه، وزیر سابق نفت ایران:
«زنجانی یک بانک بیاعتبار درست کرده بود که کل داراییاش شاید پانصد هزار دلار هم نبود.»
ولیالله سیف، رئیس سابق بانک مرکزی:
«بابک زنجانی اصلاً بانکی در مالزی نداشت که پولها در آن بلوکه شود؛ فقط شرکتی ثبتشده در یکی از مناطق آزاد بود و دفتر واقعی نداشت.»
بابک زنجانی:
«بانکی که بهخاطر زنگنه و امثال او من را هفت سال در انفرادی نگه داشتند، حالا مشخص شده ۲.۳ میلیارد دلار در آن موجود بوده و به نفع شرکت اماراتی کرسنت مصادره شده است.»
جمعبندی
در نهایت، صورتهای مالی بانک FIIB در دسترس نیست و بیشتر اطلاعات موجود تنها در وبسایت رسمی بانک منتشر شده است.
با این حال، شواهد نشان میدهد که بخشی از اظهارات بیژن زنگنه، ولیالله سیف و خود زنجانی در خصوص FIIB واقعیت دارد.
در مجموع، بانک FIIB همچنان پرابهام است و جزئیات دقیق عملکرد آن روشن نیست، اما نقش آن در جریان میلیاردها دلار منابع نفتی ایران غیرقابل انکار است.
