در روزهای اخیر، انتشار آگهی فروش خودروهای مدل تیگو توسط نمایندگی چری در کشور عراق، خبرساز شد؛ علت پرداخت رسانههای داخلی به این آگهی اختلاف قیمت عجیب نمایندگی عراق و شرکت واردکننده ایرانی است. بهطوریکه تیگو 8 پرو در عراق 23000 دلار ولی در ایران بر اساس نرخ دلار 44 هزارتومانی (مرکز مبادله طلا و ارز) حدود 51000 هزار دلار قیمت دارد.
ولی اگر برای تبدیل نرخ ارز، دلار نیمایی را در نظر بگیریم قیمت این خودرو تا 70 هزار دلار افزایش مییابد. قیمت این خودرو با نرخ دلار آزاد نیز، حدود 44 هزار دلار تمام میشود.
روزنامه فرهیختگان نیز به بهانه این موضوع، به محاسبه سود شرکتهای واردکننده خودروهای قطعات منفصله پرداخته و اختلاف قیمت محصولات این شرکتها با قیمت بازارهای بینالمللی را بهصورت میانگین 110 درصد تخمین زده است.
اکومتر در این گزارش به علل اختلاف قیمت خودروهای وارداتی چه بهصورت قطعات منفصله و چه بهصورت خودروی کامل در ایران و بازارهای بینالمللی میپردازد. اما قبل از نگاهی به نحوه واردات این خودروها بهصورت CKD و SKD میاندازیم.
واردات CKD صرفه اقتصادی ندارد
صرفه صادرات محصول CBU (خودروی کامل) به دلیل هزینه پایین مونتاژ و نیروی کار در چین بهصرفهتر از بستهبندی جداگانه قطعات منفصله و صادرات آن است.
برخی کارشناسان معتقدند؛ تیراژ پایین این محصولات و همچنین برندهایی که پس از مدتی عرضه، کارشان در بازار ایران تمام میشد، از ویژگیهای اصلی خودروهای چینی در بازار ایران است. اما نکته بسیار مهم بالاتر بودن قیمت محصولات سیکیدی در ایران نسبت به قیمت آنها در دیگر کشورهاست. اصولاً در برخی خودروها اگر واردات بهصورت سیبییو (واردات خودروی کامل) انجام میشد، برای مشتری صرفه اقتصادی بیشتری هم میداشت.
مسیح فرزانه، فعال و تحلیلگر حوزه خودرو در خصوص واردات خودروهای CKD توضیح میدهد:
نمونه موفق واردات بهصورت CKD کشورهای هند، تایلند و ترکیه است. هر سه کشور یکی از بالاترین تعرفههای واردات خودرو در دنیا را دارند؛ بهعنوانمثال ترکیه چیزی بین 160 تا 220 درصد منوط به حجم موتور خودرو تعریف شده است. اما در کنار این تعرفه بالا، قوانین این کشورها اجازه را به شرکتها و سرمایهگذارها میدهد که تقریباً با تعرفهای بسیار پایینتر از تعرفه واردات، اقدام به ورود CKD کنند، این عدد بین 4 تا 19 درصد تعریف شده و میتوان گفت میانگین جهانی آن حدود 10 درصد است. البته قیمت تمامشده محصول در این کشورها رابطه مستقیم باثبات اقتصادی، ارزش پول ملی و کنترل تورم و نقدینگی دارد.
وی ادامه داد:
قیمت نهایی محصولات مونتاژی یا همان خودروهای حاصل از سیکیدیکاری، وابستگی مستقیم به میزان داخلیسازی و نرخ ارز ترخیصی دارد. تابهحال، ارز 28500 تومانی مبنای ترخیص CKD از گمرک بود که با تعرفه 40 درصد CIF (قیمت خرید در بندر کشور مبدأ بهعلاوه بیمه و کرایه حمل) محاسبه میشد.
بر اساس این اظهارات، تعرفه خودروهای CKD در ایران حدود 4 برابر میانگین جهانی آن است.
مسیر غیراستاندارد حملونقل دریایی برای ایران
از طرفی به دلیل تحریمهای اعمال شده بر سیستم کشتیرانی ایران، هزینه حملونقل از چین به ایران، بیشتر از کشورهای دیگر تمام خواهد شد؛ به دلیل مسائل مربوط به تحریم کشتیها باید از روشهای مختلفی نظیر خاموشکردن جیپیاس، تعویض پرچم، توقف در بندر کشورهای مختلف و … استفاده کنند که مدتزمان رسیدن به ایران در شرایط کنونی را به ۴۵ تا ۶۰ روز میرساند و مسئله اصلی در این زمان، میزان خواب سرمایه شرکت ایرانی است که قصد تولید آن خودرو را دارد.
بعد از پشت سر گذاشتن این موارد، تعرفه ورودی کالا به کشور و سایر هزینههای ناشی از رویههای داخلی، قیمت فوب خودرو در ایران را افزایش میدهد. به خودروهای CKD و SKD بر اساس درصد تکامل در ایران تعرفه واردات تعلق میگیرد. بر اساس بررسیهای انجام شده این خودروها به طور میانگین 20 تا 30 درصد در کشور کامل میشوند و به بازار عرضه میشود.
جمعبندی
برایناساس، با احتساب هزینههای حملونقل و تعرفه گمرک، قیمت خودروهای CKD در ایران، چیزی حدود 60 تا 70 درصد قیمت بهصورت طبیعی افزایش مییابد. اما بررسی قیمت کارخانهای این محصولات با قیمت بازارهای بینالمللی اختلافی بیش از 100 درصد را نشان میدهد.
در واقع ممنوعیت واردات خودرو و عدم تأمین نیاز بازار از طریق تولیدات داخلی، موجب تغییر ماهیت خودرو از مصرفی به سرمایهای شده و قیمت خودروهای CKD در ایران را به طور عجیبی نسبت به کشورهای منطقه، افزایش داده است.