اخیراً خبری تحت عنوان «مالیات پوز اعصاب مغازه داران را به هم ریخته، شاید برای خانواده‌اش معامله کرده یا به همسایه پول قرض داده!» در رسانه‌ها منتشر شده است، این مطلب البته تنها بخشی از اظهارات سید سلمان ذاکر نماینده مردم ارومیه در در جلسه علنی روز 25تیرماه مجلس شورای اسلامی، است؛ وی همچنین گفته است:
اخذ مالیات با دستگاه پوز، اعصاب و روان مغازه‌داران و اتحادیه‌ها را به هم ریخته است. درآمدهای صنفی را با درآمدهای شخصی توامان نبینید چه بسا یک مغازه‌دار برای خانواده‌اش معامله کرده یا به همسایه خود پول قرض داده است. برای خوداظهاری اصناف و مغازه‌داران احترام قائل شوید و برای اثبات نظراتشان آنها را روانه ادارات مالیاتی نکنید.
اما آیا اظهارات این نماینده مجلس که بازتاب وسیعی در فضای مجازی داشته است، صحت دارد و در حال حاضر بر دستگاههای پوز، مالیات اخذ می‌شود؟
آیا پایه مالیاتی جدیدی برای کسبه ایجاد شده است؟
در نگاه اول، اظهارات نماینده مجلس این پیام را به ذهن مخاطب منتقل می‌کند که مالیاتی جدای از مالیات بر درآمد اصناف از طریق داشتن دستگاههای کارتخوان (پوز)، برای اصناف محاسبه می‌شود و اعتراضات اخیر اصناف به همین دلیل است. اما برای توضیح کامل این مطلب ابتدا باید مواد قانونی که بر اساس آن مالیات بر درآمد اصناف محاسبه می‌شود را بررسی کرد. در سال 1398، قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را تصویب کرد. به موجب ماده 11 این قانون، بانک مرکزی ایران، می‌بایست با همکاری سازمان امور مالیاتی از طریق ساماندهی دستگاههای کارتخوان، به هریک از این دستگاه‌ها، شناسه‌ای با عنوان «شناسه یکتا» اختصاص دهد. پس از تخصیص این شناسه ، کلیه تراکنش‌های انجام شده از طریق آن دستگاه، فعالیت شغلی دارنده دستگاه محسوب شده و اطلاعات مربوط به آن توسط بانک مرکزی برای سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود.
با تصویب قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، این سوال برای بسیاری از افراد جامعه به ویژه صاحبان مشاغل، ایجاد شد که مالیات دستگاه کارت خوان چیست؟ و اینکه آیا سازمان امور مالیاتی، اقدام به ثبت مالیات دستگاه کارتخوان، به طور جداگانه از شغل و درآمد صاحب دستگاه می نماید؟
هیچ مالیات جداگانه‌ای بر دستگاههای پوز تعلق نمی‌گیرد
در پاسخ به این سوال باید گفت، در حال حاضر، نوع خاص و جداگانه ای تحت عنوان مالیات دستگاه کارت خوان که صاحبان مشاغل ملزم باشند که علاوه بر مالیات مشاغل بپردازند، در سیستم مالیاتی کشور ما وجود ندارد. در واقع بر اساس (قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان) کلیه اشخاصی که دارای دستگاه کارت خوان بوده، موظف هستند در سامانه سازمان امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir ثبت نام کرده و کد اقتصادی دریافت نمایند.
گفتنی است، آن دسته از دارندگان دستگاههای پوز سیار و غیرسیار که با وجود مالکیت دستگاه، برای تشکیل پرونده مالیاتی در سایت مذکور اقدام به ثبت نام نکرده‌اند، پرونده مالیاتی آنها بر اساس اطلاعات دستگاه کارتخوان تشکیل شده و بر اساس این اطلاعات نیز مالیات مشاغل آنها محاسبه و اخذ می‌شود. بدیهی است که جریمه های مربوط به عدم تشکیل پرونده مالیاتی و عدم ثبت نام اظهارنامه مالیاتی در مواعد مقرر، شامل این افراد خواهد شد.
بنابراین، مالیات جداگانه‌ای از مالیات درآمد مشاغل، به عنوان مالیات دستگاه کارتخوان، از صاحبان مشاغل و صنوف اخذ نشده و لزوم اتصال و فعال‌سازی کارتخوان سیار یا غیرسیار به پرونده مالیاتی الکترونیکی و دریافت کد پرونده مالیاتی در سایت سازمان ، صرفا جهت مشخص شدن درآمد واقعی اصناف و اطمینان از صحت اطلاعات و ارقام ذکر شده در اظهارنامه مالیاتی است.
مالیات اصناف بیشتر از 3 برابر نخواهد شد
در همین رابطه، داوود منظور رئیس سازمان امور مالیاتی در خصوص گلایه اصناف در مورد افزایش شدید مالیات‌ها براساس اطلاعات دریافتی سازمان از دستگاههای کارتخوان(بعضا تا 108 برابر) گفت:
ما برای هر کدام از مودیان، یک سقف سه برابری نسبت به حداقل تعیین شده در نظر گرفتیم، به طور مثال اگر کسی درگذشته فردی 25 میلیون تومان مالیات پرداخت می‌کرده، براساس تراکنش‌ها، اطلاعات فروش و خریدی که ما از مودی در سامانه‌ها ثبت کردیم، حداکثر مالیات مودی برابر 75 میلیون تومان خواهد شد.
وی در ادامه گفت:
براساس جلسه‌ای که با اصناف داشتیم و گلایه‌هایی که بیان شد، اصلاحاتی در سامانه سازمان امور مالیاتی طی چند روز اخیر انجام شده است. طی روز گذشته 100 هزار نفر را داشتیم که مالیات‌های خود را پرداخت کردند.
رئیس سازمان امور مالیاتی تاکید کرد:
افزایش شدید تشخیص مالیات‌ها که طی روزهای ابتدایی رخ داد، به این دلیل بود که ما سقفی برای رشد مالیات‌ها تعیین نکرده بودیم و تمام تراکنش‌ها را مبنای محاسبات قرار دادیم. هر چند که رئیس اتاق اصناف نیز ذکر کرد که کسب و کار و خرید و فروش انجام شده اما آمادگی نداریم که ناگهان به جای یک میلیون تومان، پنجاه میلیون تومان مالیات پرداخت کنیم.
وی گفت:
بر روی تراکنش‌های بانکی مالیات دریافت نمی‌کنیم. به این معنا که شما ممکن است پولی به کسی داده باشید، چک کشیده باشید یا قرضی داشته باشید، در نتیجه ما اصلا بر عملیات تراکنش بانکی مالیات محاسبه نمی‌کنیم. آنجه که مبنا قرار گرفته است ورودی به دستگاههای کارتخوان است. واریز به کارتخوان به معنای فروش و درآمد است.
همچنین شاهین مستوفی مدیر کل حسابرسی و وصول مالیات سازمان امور مالیاتی گفت:
مودیان ما در جریان نحوه بهره‌برداری از دستگاههای کارتخوان بانکی خود نبودند و ممکن است اقداماتی که مربوط به حساب‌های شخصی آنها بوده نیز از طریق این دستگاه‌ها انجام داده باشند. به همین دلیل سازمان امور مالیاتی برای حمایت از اصناف و جلوگیری از تضییع حقوق احتمالی آنها 70 درصد این مبالغ را به عنوان حساب تجاری در نظر گرفت.
اظهارات نماینده مردم ارومیه گمراه‌کننده است
بنابراین اظهارات سید سلمان ذاکر نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در مورد مالیات دستگاههای کارتخوان گمراه‌کننده است. زیرا در ذهن مخاطب این پیام را القا می‌کند مالیاتی جدای بر درآمد به دستگاههای کارتخوان تعلق می‌گیرد؛ از طرفی بر اساس اظهارات مسئولان سازمان امور مالیاتی اقدامات شخصی و خارج از درآمد اصناف در محاسبه مالیات بر درآمد آنان محاسبه نشده است.
