اخیراً مجید عشقی رئیس سازمان بورس با دفاع از عرضه خودرو در بورس کالا و اشاره به اثر مثبت آن در حل مشکلات خودروسازان گفته است:
«سازمان بورس با جدیت از عرضه خودرو در بورس کالا دفاع می‌کند، چون اگر عرضه‌ها تداوم نداشته باشد، امیدی به زنده شدن این صنعت وجود نخواهد داشت.»
رئیس سازمان بورس ابراز کرد:
«افرادی که از ابتدای سال خودرو خریدند تاکنون سود زیادی کردند؛ اما افرادی که سهام آن‌ها را خریداری کردند، متحمل ریسک زیادی شدند.»
اکومتر در این گزارش؛ میزان بازدهی سهام شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا را مورد بررسی قرار می‌دهد و افزایش قیمت خودرو از ابتدای سال تا به امروز را محاسبه می‌کند.
بازدهی 20 درصدی سهام خودروسازان
بر اساس داده‌های موجود در سایت Tsetmc.ir، ارزش سهام سایپا و ایران‌خودرو در ابتدای سال 1401 تا پایان معاملات روز گذشته به شرح زیر است.
بر اساس جدول فوق، سرمایه خریداران سهام خودروسازان از ابتدای سال تا کنون حدود 20 درصد افزایش‌یافته است. البته سهام‌داران ایران‌خودرو، سود بیشتری کسب کرده‌اند.
افزایش 50 درصدی قیمت خودرو در ۱۰ماهه سال جاری
در خصوص خرید خودرو باید گفت؛ اگر مبانی محاسبه تفاوت و افزایش قیمت کارخانه باشد، سود خاصی عاید خریداران خودرو نشده است. اما بررسی معاملات در بازار آزاد داستان دیگری را روایت می‌کند.
بر اساس جدول بالا، قیمت خودرو در بازار آزاد حدود 2 برابر بیشتر از سهام خودروسازان در مدت مشابه بازدهی داشته است.
براین‌اساس، از ابتدای سال تا کنون، ارزش سهام ایران‌خودرو و سایپا نتوانسته به‌اندازه افزایش قیمت محصولات خودروسازان افزایش یابد و بازدهی سود آن کمتر بوده است. در نتیجه افزایش ارزش تولیدات خودروسازان اثری بر ارزش سهام آن‌ها نداشته و سودی عاید سهام‌داران و خودروسازان نشده است.
گفته درست رئیس سازمان بورس
بر اساس آنچه گفته شد، ادعای مجید عشقی درست ارزیابی می‌شود. زیرا سهام‌داران بورس سود و ریسک بازار بیشتری نسبت به خریداران محصولات خودروسازان متحمل شده‌اند.
افزایش قیمت خودرو درب کارخانه و هرگونه سخن از تأمین منافع خودروسازان، به دلیل شرایط اقتصادی و تولیدات بی‌کیفیت ایران‌خودرو و سایپا، به‌هیچ‌وجه مورد قبول افکار عمومی نیست. اما باید پذیرفت صنعت خودرو کشور به دلیل حاکمیت دولت و قیمت‌گذاری دستوری متحمل ضرر و زیان فراوانی شده است.
عرضه خودرو در بورس کالا، با فروش محصولات بیش از قیمت کارخانه همراه بوده، اما به سقف بازار آزاد نرسیده و اختلاف قابل‌توجهی دارد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان همین امر تا حدودی، توانسته ضرر حاصل از قیمت‌گذاری دستوری و رانت بزرگ قرعه‌کشی را مدیریت کرده و دست دلالان را از بازار خودرو تا حدودی کوتاه کند.
از طرفی معاملات خودرو در بورس کالا، همراه با اثر مثبت بر ارزش سهام ایران‌خودرو و سایپا در بازار سرمایه بوده است.
اما اختلاف‌نظر در مورد عرضه خودرو در بورس و کشمکش میان نمایندگان مجلس، سازمان بازرسی، شورای رقابت، وزارت صمت و سازمان بورس، موجب کاهش ارزش سهام خودروسازان در بازار سرمایه شده است.
