اخیراً سایت آماری World of Statistics در صفحه توییتر خود، سن انتظار خانهدارشدن را در پایتخت 40 کشور مورد بررسی قرار داده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط این سایت، تهران با بیش از 158 سال و مسقط با حدود 5 سال، بیشترین و کمترین زمان انتظار برای خانهدارشدن را به خود اختصاص دادهاند.
مسئله تهیه مسکن از حدود سال 1396 به چالشی جدی و در یکی دو سال گذشته به بحران تبدیل شده است. عموم کارشناسان، کاهش تولید مسکن در دهه 90، ضعیفبودن سیاستهای حمایتی خرید و ساخت مسکن در دولتهای گذشته را ریشه تبدیل مسکن به یک کالای سرمایهای و علت اصلی بحران مسکن میدانند.
از طرفی اعمال سیاستهایی مانند مالیات بر خانههای خالی، به دلیل عدم برقراری کامل زیرساختهای موردنیاز، عملاً شکستخورده تلقی میشود. بعد از چندین جهش قیمتی در حوزه مسکن، سال گذشته مجدداً شاهد افزایش افسارگسیخته قیمت خریدوفروش مسکن در کشور بودیم؛ این مسئله در کلانشهرهای کشور بهخصوص تهران با شدت بیشتری اتفاق افتاد.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران در مورد تورم و قیمت مسکن برای شهر تهران، در دیماه گذشته میانگین قیمت هر متر آپارتمان مسکونی در تهران حدود 55 میلیون تومان برآورد شد. همچنین تورم ماهانه مسکن 9.8 درصد، تورم نقطهبهنقطه 66 درصد و تورم سالانه این حوزه 40.6 درصد اعلام شد.
مرکز آمار برای بهمن و اسفند 1401 و فروردین سال جاری، گزارش فوق را منتشر نکرده است، اما به اعتقاد کارشناسان و بررسی بازار مسکن و سایر متغیرهای اثرگذار روی قیمت مسکن، تورم این حوزه در ماههای گذشته نیز صعودی بوده است.
اکومتر در این گزارش، برای بررسی عدد اعلام شده توسط سایت World of Statistics، آخرین اطلاعات حقوق و دستمزد، قیمت مسکن تهران، هزینه و درآمد خانوار کشور را مورد بررسی قرار میدهد.
لازم به توضیح است در هر فرض بر اساس پسانداز 30 درصد درآمد و پسانداز کل درآمد محاسبات جداگانهای انجام میشود؛ درضمن تمام قیمتها به تومان و باتوجهبه میانگین تعداد اعضای یک خانواده که 3.8 است، محاسبات برای یک خانواده 4 نفره و یک خانه 75 متری در نظر گرفته میشود.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران با عنوان «هزینه و درآمد خانوارهای کل کشور» که مربوط به سال 1400 است، میزان درآمد خانوارهای تهرانی 13 میلیون و 323 هزار تومان برآورد شده بود. از طرفی میانگین قیمت هر متر آپارتمان مسکونی در تهران در سال 1400، حدود 33 میلیون 800 هزار تومان اعلام شده است.
مرکز آمار ایران هنوز گزارشی در مورد هزینه و درآمد خانوار برای سال 1401 منتشر نکرده است؛ بنابراین برای سال گذشته و سال جاری مدتزمان انتظار خانهدارشدن صرفاً بر اساس حداقل حقوق و دستمزد وزارت کار محاسبه میشود.
با توجه به ادامه روند صعودی تورم مسکن در سال 1402، به نظر میرسد؛ اعداد بهدستآمده برای سال 1402 میتواند بیشتر باشد. اما باید در نظر گرفت، تسهیلات نهضت ملی مسکن و سایر اقدامات حمایتی تأثیر مثبتی در کاهش مدت انتظار خانهدارشدن خواهد داشت.
اما باید توجه داشت، امکان پسانداز کل درآمد، فرضی محال است؛ از طرفی فرض پسانداز 30 درصدی هم دور ذهن است. زیرا بر اساس آخرین گزارشها سهم مسکن در سبد هزینه خانوارهای تهرانی حدود 50 درصد است؛ درصورتیکه استاندارد جهانی آن 20 تا 30 درصد است. درواقع یکی از شاخصهای فقر مسکن با عنوان عدم دسترسی به مسکن مقرونبهصرفه، برای شهروندان تهرانی محقق شده است.
بررسی این گزارش، حکایت از اعداد متفاوتی برای مدتزمان انتظار خانهدارشدن برای مردم تهران دارد. باتوجهبه شرایط غیرقابلدفاع مسکن در کشور و بهخصوص تهران، عدد اعلام شده از سوی سایت World of Statistics، دورازذهن نیست و میتوان آن را نیمه درست ارزیابی کرد.
از طرفی این اعداد، جنبه مقایسه وضعیت کشورها و شرایط حاکم بر آنها را دارد و شاید در واقعیت تغییر مثبت یا منفی داشته باشد.