به گزارش اکومتر، طی سالهای اخیر، بارها شاهد مطرحشدن انتقاداتی نسبت به مصرف بیرویه انرژی در ایران از سوی کارشناسان، مسئولان و مردم بودهایم. بهگونهای که برخی برای روشنشدن مسئله، به مقایسه سرانه مصرف بنزین و برق در ایران را با سایر کشورهای منطقه میپردازند. مسئلهای که از سوی مسئولین، یکی از اصلیترین متهمان تشدید ناترازی انرژی در سالهای اخیر معرفی میشود. چالشی که با تبدیل شدن به بحران تبعاتی نظیر تعطیلیهای مکرر، قطعی برق و واردات بنزین را به دنبال دارد.
در همین رابطه، پایگاه خبری نود اقتصادی روز دوشنبه مورخ 10 دی 1403، اظهاراتی از سجاد برخورداری، عضو هیئتعلمی دانشگاه تهران، در مورد سرانه مصرف بنزین و برق در ایران و برخی از کشورهای منطقه منتشر کرد.
«سرانه مصرف بنزین عربستان ۳.۵ برابر ایران است. کویت ۷ برابر ایران مصرف برق به صورت سرانه دارد. سایز مصرف انرژی ایران خیلی بزرگ نیست.»
اما آیا این ادعا درست است؟
منبع دقیق اعدادی و ارقامی که در این مصاحبه بیان میشود، مشخص نیست. به همین دلیل، اکومتر در این گزارش برای بررسی دقیقتر موضوع و صحتسنجی آن، به دو منبع معتبر بینالمللی مراجعه میکند. برای مصرف برق از اطلاعات سایت آژانس بینالمللی انرژی (IEA) و برای مصرف بنزین از دادههای اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) استفاده خواهیم کرد.
سرانه مصرف برق کویت 5 برابر ایران است
بر اساس آخرین دادههای منتشر شده توسط (IEA) در سال 2022، سرانه مصرف برق در کشورهای ایران و کویت به شرح زیر است:
دلیل بالابودن سرانه مصرف برق در کویت چیست؟
مطابق جدول بالا، سرانه مصرف برق در کویت حدود ۵ برابر ایران است. بررسیها نشان میدهد، این کشور در رتبه پنجم جهانی از نظر مصرف برق سرانه قرار دارد. یکی از دلایل اصلی مصرف بالای انرژی در کویت، استاندارد بالای زندگی و شرایط آب و هوایی گرم و خشک این کشور است که نیاز به استفاده گسترده از سیستمهای سرمایشی را افزایش میدهد.
مقایسه سرانه مصرف بنزین در ایران و عربستان
بر اساس اطلاعات اداره اطلاعات انرژی آمریکا (eia) در سال 2023، سرانه مصرف بنزین در ایران و عربستان به شرح زیر است:
همانطور که در جدول بالا میبینیم، سرانه مصرف بنزین در عربستان 2 برابر ایران است. اما ناگفته نماند؛ عوامل متعددی از جمله شرایط آبوهوایی، ترافیک شهرها، تعداد خودروهای در حال تردد، کیفیت سوخت، نوع خودروها، قیمت بنزین، سبک زندگی و سایر موارد اینچنینی بر میزان مصرف بنزین در کشورهای مختلف اثرگذار است که اندازهگیری آن بسیار دشوار اسـت. بنابراین آن چیزی که امکان مقایسه دارد همین اعداد و ارقام است که توسط منابع معتبر منتشر میشود.
اما بر اساس اظهارات مدیرعامل شرکت پخش فراوردههای نفتی، میانگین مصرف بنزین در 6 ماه ابتدایی سال 1403 برابر با 122 میلیون لیتر در روز و در سال گذشته حدود 116 میلیون لیتر روز بوده است. اگر این آمار را ملاک مقایسه قرار دهیم، سرانه مصرف بنزین در ایران برابر با 1.4 لیتر خواهد بود. این میزان نیز همچنان فاصله زیادی با سرانه مصرف بنزین در عربستان دارد. اما برای مقایسه بهتر است از یک استاندارد واحد و مرجع اعلام اطلاعات استفاده کرد. بنابراین دادههای منتشر شده توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) در این گزارش بهعنوان مرجع در نظر گرفته شده است.
جمعبندی
بر اساس آن چه بیان شد و اطلاعات منابع معتبر بینالمللی، سرانه مصرف برق در کویت حدود ۵ برابر و سرانه مصرف بنزین در عربستان سعودی تقریباً ۲ برابر ایران است. این یافتهها با ادعای سجاد برخورداری مبنی کمتر بودن سرانه مصرف برق و بنزین در ایران نسبت به این کشورها بهطورکلی همخوانی دارد، اما تفاوت اندکی را با دادههای منابع بینالمللی نشان میدهد. بنابراین، ادعای مطرح شده نیمه درست است.