به گزارش اکومتر، روز چهارشنبه مورخ 24 اردیبهشت سال جاری، اکانت خبرگزاری تسنیم در شبکه اجتماعی ایکس، بخشی از اظهارات اخیر حمید حاج اسماعیلی را با تیتر «رقابت نابرابر کارگر ایرانی با ۸.۵ میلیون کارگر افغانستانی»، منتشر کرد. درواقع این پست ادعا می‌کند که اتباع خارجی به دلیل دریافت دستمزد کمتر و نداشتن بیمه، جایگزین کارگران ایرانی می‌شوند.
برای بررسی این ادعا باید متن اصلی مصاحبه حاج اسماعیلی مورد بررسی قرار گیرد. بخشی از اظهارات حاج اسماعیلی در مورد بازار کار و میزان نقش اتباع خارجی در آن به شرح زیر است:
«وزارت کشور اخیراً اعلام کرده است بیش از 6 میلیون و 100هزار از اتباع در ایران وجود دارند. برآیندهای غیر رسمی می گوید حدود 8.5 میلیون اتباع خارجی در ایران فعالیت دارند. وزارت کار در گذشته با بررسی هایی که انجام داده است گفته است بیش از 3میلیون نیروی کار خارجی در بازار کار ایران فعال هستند. سهم اتباع خارجی در بازا رکار ایران بیش از 10درصد است.»
تعداد و وضع فعالیت اتباع خارجی در کشور
لازم به توضیح است. مطابق آخرین سرشماری انجام شده توسط مرکز آمار ایران و گزارش «بررسی ویژگی ها و وضع فعالیت اتباع خارجی در کشور» وزارت کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۳۹۵، تعداد کل اتباع خارجی 1 میلیون و 654 هزار و 388 نفر اعلام شده است. از این تعداد بیش از ۹5.7 درصد جمعیت کل اتباع خارجی مقیم ایران افاغنه هستند. از کل جمعیت اتباع خارجی در ایران 53.6 درصد را مردان و 46.4 درصد را نیز زنان تشکیل می‌دهند.
همچنین از کل جمعیت اتباع 74.6 درصد در سن کار (10 تا 64 سال) و 25.4 درصد خارج از سن کار (کمتر از 10 سال و بیش‌تر از 65 سال) قرار دارند. اما تنها 44 درصد از افراد در سن کار، در میان جمعیت فعال اقتصادی قرار دارند. از جمعیت فعال اقتصادی اتباع خارجی نیز 538 هزار 646 نفر شاغل هستند. بنابراین از کل جمعیت اتباع خارجی در سال 1395، تنها حدود یک سوم آن‌ها دارای شغل هستند.
در ادامه با فرض ثابت ماندن همین نسبت‌ها، آمار به‌روز شده تعداد اتباع خارجی در ایران را مورد بررسی قرار می‌دهیم و تعداد شاغلین آن‌ها را تخمین می‌زنیم.
منابع رسمی:4.5 میلیون مهاجر افغانی در ایران حضور دارند
رصدخانه مهاجرت ایران در گزارشی با عنوان «سالنامه مهاجرتی ایران در سال ۱۴۰۱»، تعداد مهاجران افغانستانی در ایران را حدود ۴ میلیون نفر (۱.۷ میلیون مجاز و ۲.۳ میلیون غیرمجاز)، اعلام کرده است. با احتساب ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر که در طرح سرشماری شرکت نکردند، این رقم به ۴.۳ تا ۴.۵ میلیون نفر می‌رسد.
کمیساریای عالی سازمان ملل UNHCR نیز در گزارشی با استناد به طرح سرشماری ایران از تمامی افغانستانی‌های فاقد مدرک در ایران در سال 2022 میلادی عنوان می‌کند، اطلاعات حدود 2.6 میلیون افغانستانی در این طرح ثبت شده است. با احتساب ۵۰۰ هزار نفر خارج از طرح و ۱ میلیون مهاجر جدید پس از تحولات ۲۰۲۱ افغانستان، کل جمعیت افغانستان بیش از 4.1 میلیون نفر تخمین زده می‌شود.
وزارت کشور: بیش از 6 میلیون اتباع افغانستانی در ایران حضور دارند
نادر یاراحمدی مشاور وزیر و رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور نیز اخیراً تعداد اتباع افغانستانی مجاز و غیرمجاز در کشور را شش میلیون و یکصد هزار نفر اعلام کرد. از این تعداد دو میلیون و ۱۰۰ هزار نفر مجاز، دو میلیون نفر غیرمجاز و دو میلیون نفر در دسته افراد سرشماری شده هستند.
براین‌اساس، با فرض شاغل بودن حدود 32 درصد از کل اتباع خارجی، این افراد به بیش از 2.5 میلیون نفر نمی‌رسند.
نکته دیگری که در اظهارات حمید حاج اسماعیلی وجود داشت. ادعای نقش بیش از 10 درصدی اتباع خارجی در بازار کار ایران است.
در مورد این ادعا فرض می‌گیریم، منظور حاج اسماعیلی این است که 10 درصد جمعیت فعال اقتصادی ایران را اتباع خارجی تشکیل می‌دهند. بنابراین، بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، 10 درصد جمعیت فعال اقتصادی در کشور حدود 2.6 میلیون نفر می‌شود. در نتیجه با توجه به آمار‌های ارائه شده در خصوص شاغلین خارجی در ایرانن، این ادعا را می‌توان نیمه‌درست ارزیابی کرد.
نتیجه‌گیری
بر اساس بررسی‌های انجام شده، ادعای وجود «۸.۵ میلیون کارگر افغانستانی»، از سوی حمید حاج اسماعیلی مطرح نشده است. وی تنها این آمار را برآوردی نسبت به کل اتباع خارجی مجاز و غیرمجاز حاضر در ایران اعلام می‌کند. اما در مورد، ادعای نقش بیش از 10 درصدی اتباع خارجی در بازار ایران، اکومتر این ادعا را نیمه‌درست ارزیابی می‌کند.
در نهایت تیتر انتخاب شده از سوی خبرگزاری تسنیم و برخی رسانه‌های دیگر مبنی بر «رقابت نابرابر کارگر ایرانی با ۸.۵ میلیون کارگر افغانستانی». که به‌منظور بازتاب اظهارات حمید حاج اسماعیلی عنوان شده، نادرست ارزیابی می‌شود.
انتهای پیام/
