
اواسط اردیبهشت ماه سال جاری، جلیل رحیمیجهانآبادی، نایب رئیس فراکسیون مستقلین مجلس شورای اسلامی در توئیتی نوشت:
الان که یارانههای آرد و نان هدفمند و به خود مردم پرداخت می شود، بودجه صدا و سیما را هم بین مردم تقسیم کنیم؛ هرکسی دوست داشت اشتراک بخرد و برنامههای متنوع صدا و سیما و اخبار ۲۰:۳۰ تماشا کند. هرکس دوست نداشت پولش را صرف امورات زندگی کند.
این اظهارنظر از سوی نماینده مجلس به گونهای عنوان شده است که چنانچه بودجه صداوسیما میان مردم توزیع شود، مبلغ قابل توجهی به افراد تعلق میگیرد؛ اما آیا این موضوع صحت دارد؟
سهم صدا و سیما از بودجه کشور چقدر است؟
برای اینکه سهم هر ایرانی از بودجه سازمان صدا و سیما مشخص شود؛ بایستی جدول شماره 7 لایحه بودجه سال 1401 -که شامل توضیحاتی در خصوص بودجه دستگاههای مختلف است-، را مورد بررسی قرار دهیم.
مطابق این جدول، سهم سازمان صدا و سیما از کل بودجه کشور نزدیک 5290 میلیارد تومان است. از طرفی بر اساس آخرین آمار سازمان ملل، جمعیت کل کشور درسال 2021 معادل ۸۴,۸ میلیون نفر است.
حال با یک حساب سر انگشتی میتوان گفت، سهم هر ایرانی از بودجه صدا و سیما سالانه مبلغ 62 هزار تومان خواهد خواهد بود. یعنی از جیب هر ایرانی ماهانه مبلغ 5 هزار تومان برای صدا و سیما هزینه میشود. این درحالی است که، هزینه اشتراک پلتفرمهای تلویزیونی مانند: نماوا و فیلیمو، برای یک ماه 99 هزار تومان است.
در صورتی که اگر صدا و سیما بخواهد برای پخش تولیدات خود و پخش مسابقات ورزشی مبلغی از مخاطبان دریافت کند، قطعا عده زیادی حاضرند حتی بیش از 5 هزار تومان نیز برای تماشای این برنامهها بپردازند.
اظهارات جهانآبادی پوپولیستی است
بر اساس مطالبی که گفته شد، توئیت جلیل رحیمیجهان آبادی نماینده مردم تربتحیدریه در مجلس، فاقد مبنای کارشناسی و گمراهکننده است، البته بیان این مطالب به هیچ وجه به معنای حمایت از روند و سیاستهای صدا و سیما نبوده و در اینجا صرفا به بررسی کارشناسی توئیت نماینده مجلس پرداختهایم؛ کمااینکه شاید با همین جنس استدلال، تعطیل کردن مجلس نیز به نفع مردم باشد.
درآمد میلیاردی صدا و سیما از تبلیغات
باید در اینجا به این موضوع نیز اشاره کرد که درآمدهای سازمان صدا و سیما فقط مربوط به بودجه نبوده و درآمد قابل توجهی نیز از محل تبلیغات نصیب این سازمان میگردد. به طوریکه؛ هزینه یک ثانیه تبلیغ در زمان پخش فوتبال، حدود ۲۵ تا ۳۸ میلیون تومان است. درآمد سالانه صداوسیما تنها از محل این تبلیغات تا ۲۰ هزار میلیارد تومان هم تخمین زده شده است.
روزنامه فرهیختگان چندی پیش در گزارشی بررسی کرده بود که درآمد صدا و سیما از پخش تبلیغات در زمان بازی دو تیم استقلال و پرسپولیس حداقل 4 هزار میلیارد تومان و حداکثر ۲۰ هزار میلیارد تومان است. این فقط درآمد حاصل از بازیهای دو تیم پرطرفدار فوتبال بود و درآمد بازیهای ملی مانند بازی ایران و کره جنوبی و یا دیگر کشورها و تیمهای داخلی لحاظ نشده بود.
بیش از 20 میلیون از مردم کشور تلویزیون نگاه نمیکنند!
گفتنی است علاوه بر تبلیغات و بودجه عمومی کشور، سازمان صدا و سیما برای افزایش کیفیت تولیدات خود، بعضا از صندوق توسعه ملی نیز برداشت داشته است، این مبلغ برای سال 99، 150 میلیون یورو بوده است. این در حالی است که خبرگزاری ایرنا در گزارشی با اشاره به نتایج نظرسنجی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در ایران بیان میکند: یک چهارم مردم ایران تلویزیون نمیبینند و عملا سیاستهای صدا و سیما و بودجههای کلان نتوانسته خانوادههای ایرانی را جذب تلویزیون کند.
در انتها باید این مطلب را گفت که هر چند عملکرد سازمان صدا و سیما دارای نقاط ضعف قابل توجهی است و به همین دلیل طی سالهای گذشته بخشی از مخاطبان خود را از دست داده است اما به طور کلی این ادعا که در صورت توزیع بودجه این سازمان در میان آحاد جامعه، میزان قابل توجهی به افراد تعلق میگیرد، صحیح نیست و بررسیها نشان میدهد سهم هر ایرانی از بودجه این سازمان (ماهانه 5هزار تومان)، در مقابل دریافت خدمات حداقلی (پخش مسابقات و رویدادها، اخبار و …) و همچنین هزینه حق اشتراک پلتفرمهای نمایش خانگی، ناچیز است.