اخیراً محمدجواد نیکبین نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی گفته است:
حدود 300 تا 400 و حتی 700 درصد به قیمت دارو افزوده شده است و با این وجود باز هم با کمبود دارو و آنتیبیوتیک در کشور مواجه هستیم.
در روزهای گذشته رسانهها اخبار زیادی در مورد نایاب شدن و افزایش قیمت داروها منتشر کردهاند. بررسیهای میدانی اکومتر نشان میدهد؛ داروهای ساده و پر مصرفی که در کشور تولید میشود و نیاز به واردات ندارد نیز کمیاب شده است.
واردات دارو به دلیل کمبود دارو
کمبودهای دارو در کشور به جایی رسید که مورد انتقاد وزیر بهداشت و رئیسجمهور قرار گرفت و به دنبال آن رئیس سازمان غذا و دارو نیز استعفا داد. این مسئله موجب شد؛ ایران که در زمینه تولید آنتیبیوتیک خودکفا شده بود، اقدام به واردات 50 تن آنتیبیوتیک از هند کند.
انتشار اخبار درباره کمبود و گرانی دارو، واکنش نمایندگان مجلس را نیز به دنبال داشت. نمایندگان مجلس از افزایش 4 تا 8 برابری داروها خبر دادهاند.
اکومتر در این گزارش به سراغ تعدادی از داروخانههای شهر تهران رفته تا با بررسی این موضوع، گفته نمایندگان مجلس در مورد افزایش قیمت دارو را درستیسنجی کند.
افزایش 8 برابری در روزهای اخیر یا در یک سال گذشته؟
قبل از ارائه گزارش از بررسیهای میدانی خبرنگار اکومتر باید گفت، نماینده مردم کاشمر در زمینه گرانی داروها اشارهای به مدت زمانی که این افزایش اتفاق افتاده ندارد. اما اشاره به کمبود و گرانی دارو ذهن مخاطب را به نحوی هدایت میکند که افزایش قیمت دارو اخیراً رخداده است. اما اکومتر در بررسی خود بازه زمانی یکساله که منطقی و کارشناسی است را در نظر میگیرد.
بر اساس مشاهدات میدانی و گزارش خبرنگار اکومتر از استعلام قیمت دارو، باید گفت قیمت بسیاری از داروهای پرمصرف مانند آنتیبیوتیکها و مسکنها با افزایش روبرو بوده؛ اما داروهایی مانند سرماخوردگی بزرگسالان و مکملها تغییر ناگهانی در قیمت نداشتهاند.
**قیمت بعضی از داروهای پرمصرف در کشور
بر اساس جدول فوق، داروهای پرمصرف ذکر شده، 2 تا 5 برابر افزایش قیمت داشتهاند. اما این افزایش در از سال گذشته تا کنون اتفاق افتاده است و بهغیراز مسکن ژلوفن که در ماه گذشته افزایش قیمت داشته، مابقی داروها در 2-3 ماه گذشته افزایش قیمت نداشتهاند.
نایاب شدن سرم و استامینوفن 500
اما در مورد کمبود دارو باید گفت، کمبود در هفتههای گذشته شدیدتر از روزهای اخیر بوده است. بهطوری که داروهایی مانند آنتیبیوتیکهای کودکان، استامینوفن 500 و سرم کمیاب شده، اما در مورد داروهای دیگر، کمبود منجر به کاهش عرضه و توزیع بهصورت سهمیهای شده است.
اخباری در مورد کمبود شیرخشک و سهمیهبندی آن نیز در روزهای گذشته منتشر شده بود. اما بر اساس بررسیهای خبرنگار اکومتر، تغییری در وضعیت توزیع و فروش شیرخشکهای عادی رخ نداده و سهمیهبندی شیرخشکهای پروبیوتیک و خاص از قدیم وجود داشته و مربوط به ماههای اخیر نیست.
عملکرد ضعیف سازمان غذا و دارو برای تأمین نیاز دارویی کشور در ماههایی که مصرف دارو افزایش پیدا میکند، انتقاد وزیر بهداشت و رئیسجمهور را به دنبال داشت و موجب استعفا رئیس سازمان غذا و دارو شد.
تغییر در تخصیص ارز برای دارو متهم ردیف اول واردات
کارشناسان عوامل مختلفی را برای افزایش قیمت دارو معرفی میکنند، اما مهمترین عامل را، تغییر در تخصیص ارز برای مصارف خرید و تولید دارو میدانند. در همین رابطه سید علی فاطمی نایبرئیس انجمن داروسازان ایران، میگوید:
سهم جزء ماده اولیه در آنتیبیوتیکها نسبت به سایر اقلام دارویی گرانتر بوده و با تغییر ارز دولتی به ارز نیمایی، اختلاف عددی زیادی در خرید مواد اولیه اتفاق میافتد و لذا تولید آنتیبیوتیک کم شده است و بهرغم اینکه با قیمت جدید از مهرماه آنتیبیوتیکها عرضه میشود و واردات از هند هم داشتهایم؛ اما هنوز کمبودهایی وجود دارد.
این در حالی است که اردیبهشتماه سال جاری و به دنبال سیاست حذف ارز 4200 تومانی، رئیسجمهور اعلام کرده بود؛ قیمت نان، دارو و بنزین افزایش نخواهد داشت. باید گفت افزایش قیمت دارو صرفاً به حذف ارز ترجیحی بر نمیگردد، اما بیتأثیر هم نیست. زیرا تورم ماهانه بهداشت و درمان در ماههای خرداد و تیر 6 و 6.1 درصد که بالاترین میزان در سال 1401 است را ثبت رسانده است. این در حالی است که میزان تورم ماهانه بهداشت در ماههای قبل و بعد از اجرای طرح باز توزیع یارانهها بسیار کمتر از این میزان بوده است.
البته با افزایش قیمت دارو، داروهای تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی نیز افزایش داشته است. بهطوریکه از ابتدای سال 1401 و به دنبال اجرای طرح دارویار، 316 قلم داروی پرمصرف و 47 داروی بیماران خاص، به فهرست داروهای تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی اضافه شده است.
درنتیجه، بیماران برای تهیه دارو اگر نسخه داشته باشند یا حتی با مراجعه به پزشک و پرداخت ویزیت نسخه تهیه کنند، میتوانند با قیمت مناسبتری دارو خریداری کنند؛ زیرا 70 درصد از هزینه دارو توسط بیمه پرداخت خواهد شد. اما افزایش قیمت دارو، تهیه داروهای فاقد پوشش بیمهای را برای بیماران بسیار سخت کرده است.
جمعبندی
بر اساس آنچه گفته شد، افزایش قیمت دارو در بازه زمانی یکساله اتفاق افتاده و عموم داروهای پرمصرف در 2-3 ماه گذشته افزایشی نداشته است. از طرفی شاید بعضی از داروهای خاص در یک سال گذشته با جهش قیمت مواجه بوده، اما بیشتر داروهای پرمصرف افزایش عادی خود را داشته و شاهد تغییر ناگهانی قیمت آنها نبودهایم.
اما مشکل کمبود دارو، بهصورت جدیتر وجود داشته و مردم برای تهیه دارو بهزحمت افتادهاند. کمبود دارو در تهران تقریباً کنترل شده و فقط مواردی مانند سرم کمیاب شده است.
بنابراین، اظهارات محمدجواد نیکبین، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، مبنی بر افزایش 700 درصدی قیمت دارو گمراهکننده است. زیرا گفته وی این پیام را منتقل میکند که افزایش در هفتههای گذشته اتفاق افتاده است.
البته سیاستگذاری در جهت تسهیل دسترسی به خدمات بهداشت و درمان و تأمین دارو، باید بهصورت ویژه در دستور کار دولت قرار گیرد. بهطوریکه تعداد داروها و افراد تحت پوشش بیمه افزایش یابد.
